راههای نجات از دامهای شیطان

باسمه تعالی(ادامه از قسمت قبل:شناخت....)

ج) زینت دادن: زینت دادن کارها یکى دیگر از شعبات وعده شیطانى و سلاح او در جنگ با انسان است. حقیقت و چگونگى آن به این صورت است که: «شیطان براى این که انسان را به ارتکاب معاصى و کارهاى زشت بکشد، تلاش مى‏کند تا عمل زشت در نظر آدمى زیبا جلوه کند و در نتیجه، کار زشت، محبوب و مجذوب او گردد. شیطان در این راه از تحریک شهوات، هوسها، صفات زشت و ناپسند و تهییج عواطف درونى مربوط به آن عمل کمک مى‏گیرد و با تحت الشعاع قرار دادن شهوات و هوسها تلاش مى‏کند که آن عمل زشت به صورت کارى عاقلانه، منطقى و دوست داشتنى به نظر آید و قلب آن قدر متوجّه ظاهر دروغینش شود که دیگر فرصتى براى تعقّل در عواقب وخیم و آثار سوء و شوم آن پیدا ننماید.»[5]

خداوند تبارک و تعالى در رابطه با زینت دادن کارها توسط شیطان فرموده:

«تَاللَّهِ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلى أُمَمٍ مِنْ قَبْلِکَ فَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ أَعْمالَهُمْ فَهُوَ وَلِیُّهُمُ الْیَوْمَ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ؛ به خدا سوگند، به سوى امتهاى پیش از تو پیامبرانى فرستادیم، امّا شیطان اعمالشان را در نظرشان آراست و امروز او ولىّ و سرپرستشان است و مجازات دردناکى براى آنهاست»!(نحل/  63).

در جاى دیگر؛ در بیان سرنوشت گذشتگان و امّتهاى قبل از پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله در رابطه با قوم عاد و ثمود مى‏فرماید:

«وَ عاداً وَ ثَمُودَ وَ قَدْ تَبَیَّنَ لَکُمْ مِنْ مَساکِنِهِمْ وَ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ أَعْمالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبیلِ وَ کانُوا مُسْتَبْصِرینَ؛ ما طایفه «عاد» و «ثمود» را نیز (هلاک کردیم)، و مساکن (ویران شده) آنان براى شما آشکار است؛ شیطان اعمالشان را براى آنان آراسته بود، از این رو آنان را از راه (خدا) بازداشت در حالى که بینا بودند».(عنکبوت، آیه 38).

خلاصه اینکه: آنچه ذکر شده نمونه‏اى از ابزار و وسایل کار شیطان است که در به انحراف کشیدن انسانها به کار مى‏گیرد. او براى رسیدن به هدف خویش، یعنى به تباهى کشاندن انسان، از هر وسیله ممکنى استفاده مى‏کند که براى تأیید این مطلب، به دو جریان زیر توجّه فرمایید:

1- روزى شیطان ملعون در حالى که زنجیر و رشته‏هایى در دست داشت به نزد حضرت یحیى بن زکریاعلیهما السلام ظاهر شد.

یحیى‏علیه السلام پرسید: اى ابلیس این رشته‏ها چیست که در دست توست؟

شیطان گفت: این رشته‏ها انواع علایق، امیال و شهوتهایى است که من در فرزندان آدم یافته‏ام.

یحیى‏علیه السلام فرمود: آیا براى من نیز از این رشته‏ها چیزى هست؟

گفت: آرى، هنگامى که از خوردن غذا سیر مى‏شوى، سنگین مى‏شوى، به همین سبب نسبت به نماز، ذکر و مناجات خداى خود بى رغبت مى‏شوى.

یحیى‏علیه السلام با شنیدن این سخن فرمود: بخدا سوگند که از این زمان به بعد هرگز شکم خود را از غذا پر نخواهم کرد.

ابلیس هم گفت : بخدا قسم من نیز از این به بعد هرگز کسى را نصیحت نخواهم کرد.[6]

2- خواب معروفى نقل مى‏کنند که در زمان شیخ انصارى یک کسى خواب دید که شیطان در نقطه‏اى (قضیه مربوط به نجف است) تعداد زیادى افسار همراه خودش دارد ولى افسارها مختلف است بعضى از افسارها خیلى شل است طناب بسیار ضعیفى را به صورت افسار درآورده است یکى دیگر افسار چرمى ، یکى دیگر زنجیرى، زنجیرهاى مختلف و بعضى از زنجیرها خیلى کلفت است . در میان اینها یک افسار خیلى کلفت و زنجیر قوى بود که خیلى جالب بود.

از شیطان پرسید: اینها چیست؟

- اینها افسارهایى است که به کله بنى آدم مى‏زنم و آنها را به طرف گناه مى‏کشانم. آن افسار خیلى کلفت، نظر این شخص را جلب کرد، گفت: آن براى کیست؟

- این براى یک آدم خیلى گردن کلفتى است.

- کى؟

- شیخ انصارى.

- چطور؟

- اتفاقا دیشب زدم به کله‏اش یک چند قدم آوردم ولى زد آن را پاره کرد.

- حالا افسار ماها کجاست؟

- شما که افسار نمى‏خواهید، شما دنبال من هستند! این افسار مال آنهایى است که دنبال من نمى‏آیند. آن شخص صبح آمد خواب را براى شیخ انصارى نقل کرد.

مثل اینکه شبى بوده شیخ خیلى اضطرار پیدا مى‏کند و پولى که بابت سهم امام بوده و فردا بایستى تقسیم مى‏کرده است به عنوان قرض از آن چیزى بر مى‏دارد؛ مى‏آید تا دم در، ولى پشیمان مى‏شود، دوباره برمى گردد مى‏گذارد سرجایش. شیطان که گفته بود زنجیر را زدم به کله‏اش و او را چند قدم آوردم ولى بعد پاره کرد و رفت ، قضیه این بوده است.[7]

3- آگاهى دادن به ابزار دفاع از خود

خداوند مى‏فرماید: براى اینکه از حمله و وسوسه شیطان در امان بمانید، دو خصیصه باید در شما وجود داشته باشد.

الف) وقتى دچار وسوسه شیطان شدید، متوجّه این مطلب شوید که شیطان جز به اذن خداوند متعال، ضررى به شما نخواهد زد.

«... وَ لَیْسَ بِضارِّهِمْ شَیْئاً اِلاّ بِاِذْنِ اللَّهِ...؛ ولى (شیطان) نمى‏تواند هیچ گونه ضررى به آنها برساند جز بفرمان خدا».( مجادله / 10).

به این وسیله به یاد خدا افتاده و متذکّر این مطلب شوید که پروردگارتان خدایى است که مالک و مربّى شما بوده و همه امور به دست با کفایت اوست و او بهترین و مطمئن‏ترین پناهگاه براى شما است و در نتیجه بینا گردید.

«اِنَّ الَّذینَ اتَّقَوْا اِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَاِذا هُمْ مُبْصِرُونَ؛ پرهیزگاران هنگامى که گرفتار وسوسه‏هاى شیطان شوند، به یاد (خدا و پاداش و کیفر او) مى‏افتند؛ و (در پرتو یاد او، راه حق را مى‏بینند و) ناگهان بینا مى‏گردند». (اعراف / 201).

ب) پس از این یاد آورى و بینایى، خود را در پناه خدا قرار دهید.

«وَ اِمَّا یَنْزَغَنَّکَ مِنَ الشَّیْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ اِنَّهُ سَمیعٌ عَلیمٌ؛ و هرگاه وسوسه‏اى از شیطان به تو رسد، به خدا پناه بر؛ که او شنونده و داناست». (اعراف / 200).

و بر او توکّل نمایید.

«فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ؛ پس مؤمنان تنها بر خدا توکّل کنند»! ( مجادله / 10).

زیرا کسى که به خدا ایمان داشته باشد و بر او توّکل کند، شیطان سلطه‏اى بر او نخواهد داشت.

«اِنَّهُ لَیْسَ لَهُ سُلْطانٌ عَلَى الَّذینَ آمَنُوا وَ عَلى رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ؛ چرا که او، بر کسانى که ایمان دارند و بر پروردگارشان توکّل مى‏کنند، تسلّطى ندارد».( نحل / 99).

مرحله آخر

پس از آگاهى به وجود دشمن، و اطلاع از سلاحهایى که در میدان نبرد به کار مى‏گیرد، و دانستن این مطلب که چگونه از خود دفاع کنیم، نوبت به مرحله چهارم، یعنى اعتنا و اهمیّت دادن به دانسته‏ها و به عمل در آوردن آنها مى‏رسد. مثلاً در مورد شیطان؛ پس از آگاهى به دشمنى شیطان و این که وعده به فقر، یکى از سلاحهاى حمله او به انسان است، و نیز اطلاع از این که اوّلاً؛ بدون اذن خداى متعال کسى نمى‏تواند بر کسى دیگر زیانى وارد نماید، و ثانیاً؛ «این خداست که بى‏نیاز مى‏کند و سرمایه مى‏دهد.»[8] و ثالثاً؛ خداوند تبارک و تعالى مالک و مربّى ما بوده و همه کارها در دست اوست و او بهترین و مطمئن‏ترین پناهگاه براى ما مى‏باشد، و رابعاً؛ خداوند در رابطه با انفاق، وعده‏هایى داده است[9] که خلف وعده نمى‏کند، (پس از دانستن این امور) نوبت به مرحله عمل مى‏رسد.

این دانسته‏ها گرچه نقش بسیار مهمى در پیروزى انسان دارد، امّا به تنهایى کافى نبوده، و باید این دانسته‏ها را به عمل در آورد و به خواست الهى با پیاده نمودن آنها در خارج از حمله شیطان در امان ماند و در میدان نبرد با شیطان سرافراز بدر آمد.

کوتاه سخن اینکه؛ پس از فراگیرى آنچه در دفاع از خود باید دانست، و به اجرا در آوردن دانسته‏هاست که حمله دشمن دفع مى‏گردد و شخص، از تهدید دشمن در امان مى‏ماند.

--------------------------------------------------------------------

[5] . ترجمه المیزان، ج 9، ص 127 و تفسیر نمونه، ج 7، ص 199.

[6] . برگرفته از کتاب یکصد موضوع پانصد داستان، اثر على اکبر صداقت.

[7] . برگرفته از کتاب حکایتها و هدایتها در آثار استاد شهید آیت الله مرتضى مطهرى.

[8] . وَ اَنَّهُ هُوَ اَغْنى وَ اَقْنى. (النجم، / 48.).

[9] . جهت اطلاع از  وعدهاى خداوند در رابطه با انفاق به آیاتى همچون آیات 274،271، 262، 261 از سوره بقره و آیات 7 از سوره حدید، 104 از سوره توبه، 39 از سوره سباء و دیگر آیات که در این رابطه وارده شده است مرجعه فرمایید.